En hoe je daarbij naar jezelf mag kijken (letterlijk)
Ik wil een hond die naar me luistert en doet wat ik van hem vraag op het moment dat ik het van hem vraag. In de wijk, tijdens de training en in het jachtveld.
– nou, trek maar een nummertje; dat willen we allemaal. De vraag is: luistert je hond echt niet, of begrijpt hij gewoon niet wat je bedoelt? There’s a difference. Hoe komt het dat je hond niet luistert? Je hond leren luisteren vraagt om de subtiele kunst van duidelijke communicatie. Wat communiceer jij naar je hond en wat hoort/ziet/voelt hij daar dan van?
Wat is een cue eigenlijk?
Een cue, een commando, een opdracht – geef het een woord; het is een trigger die je hond vertelt welk gedrag gewenst is. Dat kan een woord zijn, een handgebaar, een fluitsignaal – zelfs een minieme verandering in jouw lichaamshouding. Het lastige: een cue waar je hond te allen tijde naar moet luisteren, is alleen nuttig als je hond begrijpt wat het betekent en er betrouwbaar op reageert onder alle omstandigheden. Lees vooral die laatste 3 woorden nog een keer..
Waarom je hond niet luistert
Het zal je niet verbazen; Vaak zijn wij zélf het probleem, niet de hond. Vaak komt het omdat we de cue hebben vervuild. Dat heeft niets te maken met vies worden, maar met onze communicatie naar de hond. Dit zijn de dingen die wij doen in de hoop dat ze nu echt leren luisteren:
- Onbedoelde signalen
Je denkt dat je hond luistert naar jouw woorden, maar in werkelijkheid reageert hij op je lichaamstaal. Leun je onbewust naar voren als je “hier” roept? Steek je je wijsvinger omhoog wanneer je om een ‘zit’ vraagt? - Teveel – te snel
Je hebt 10 goede uitvoeringen geclickt van bijvoorbeeld de ‘zit’ en verwacht dat het nu overal en altijd geproduceerd kan worden. Je hond is nog bezig met uitzoeken welke ‘zit’ je vraagt. Naast jou? Voor je? Daar waar hij nu staat? Vandaag betekent “zit” eigenlijk ‘aan de voet’ en morgen wil je hem op een uitgaande lijn op zijn kont zetten. Kleine verwarring in de communicatie = Grote verwarring in de hondenhersenen. - Te vroeg of te laat belonen
Je hond doet iets goed, maar jij bent net te laat met je click en koek. Je beloont iets anders dan je dacht en je hond denkt dat hij heerlijk bezig is. Je hond leert luisteren van duidelijke beloningscriteria. In een blog van de Gundog trainers Academy las ik; “what’s the reinforcement history of the behaviour?”. Mooie term vind ik dat: je krijgt wat je als voorjager het best hebt beloond. Timing is alles!
Leren luisteren doe je zó:
Goed, je hebt nu een lijstje met dingen die anders kunnen. Aan afleren heb je niets, wanneer je niet weet hoe je het áánleert. Je hond leren luisteren doe je zó:
✅ Neem je tijd en beloningscriteria serieus – Begin je training met de vraag: wat wil ik dat mijn hond leert in deze sessie? Waar ga ik voor clicken en waarvoor niet?
✅ Train in een prikkelarme omgeving – Eerst binnen oefenen voordat je je hond vraagt om in een veld vol konijnenoren te luisteren. Context is belangrijk; honden vinden het generaliseren van gedrag lastig. “O, ik moet dit ook in het veld kunnen?”
✅ Gebruik duidelijke, consistente signalen – of gebruik eerst een voorlopige cue wanneer je nog bezig bent met het gedrag in andere contexten. Ga ik nog een blog over schrijven; “wanneer voeg je een verbale cue toe aan het gedrag?”
✅ Let op je lichaamstaal – Soms zegt je houding meer dan je woorden. Let op dat vingertje bij het vragen van een ‘zit’ of een ‘af’. Wees je bewust van onbedoelde signalen.
✅ Beloon op het juiste moment – Zorg dat je timing spot-on is, zodat je hond snapt wat precies de moeite waard is om te herhalen. Succes herhaalt zich.
Jouw cue, jouw verantwoordelijkheid
Als je hond niet luistert, is de kans groot dat er iets misgaat in de communicatie*. Goed nieuws: dat betekent óók dat jij het kunt oplossen! Wees duidelijk, consequent en eerlijk tegenover je hond. Een betrouwbare cue betekent een hond die echt luistert – en dat is voor jullie allebei een stuk fijner.
*het is niet altijd jouw ‘schuld’ hoor; soms heeft een hond pijn of heeft hij Grote Gevoelens en is hij fysiek niet in staat om te doen wat je vraagt. Houd rekening met de emoties van je hond én onderschat nooit het effect van pijn op het gedrag van je hond.
Dit artikel is geschreven door Saskia Kolthof- De Honderwijzer. Het is niet toegestaan, noch eerlijk, om (gedeeltes van-) mijn artikelen over te nemen. Het delen van dit artikel middels een link naar mijn website vind ik heel fijn. Zo hoop ik het welzijn van jachthonden te kunnen verhogen. Jouw hulp is daarbij zeer welkom.
