Een Gids voor Voorjagers
Van correctie naar samenwerking
Misschien train je al jaren op een manier die je kent en vertrouwd is. Een rukje aan de lijn hier, een strenge “foei!” daar—niet per se omdat je het zo wílt, maar omdat het is hoe je het geleerd hebt. Je wilt het eigenlijk best anders op gaan pakken.. Weet dat je niet alleen bent: ik merk aan de groeiende groep cursisten dat er een nieuwsgierigheid is naar een andere aanpak. Geweldig dat je hier bent! Uit ervaring weet ik: het kan even schakelen zijn. Niet alleen voor jou, maar ook voor je hond. Als je gewend bent om te werken binnen duidelijke kaders en instructies, kan het wennen zijn wanneer er ineens ruimte komt om zelf keuzes te maken. De overstap naar positieve jachttraining kan wel ‘een dingetje’ zijn.
Jullie hebben samen een behoorlijk leerproces voor de boeg. Jullie zullen allebei veel ah kak-momentjes verzamelen. Nieuwe dingen aanleren is gewoon moeilijk. Aan de andere kant: Het zou ook wél kunnen lukken hè?!
Waarom de overstap naar positieve jachttraining moeilijk kan zijn
- Je eigen reflexen en gewoontes
Als je jarenlang gewend bent om bij ongewenst gedrag direct in te grijpen, dan is dat niet zomaar uit je systeem. Die “nee” ligt op het puntje van je tong en je hand trekt eigenlijk al instinctief aan de riem. Omdenken is de uitdaging: je gaat niet meer corrigeren wat fout gaat, maar belonen wat goed gaat. En aanleren wat je wél graag wilt zien. Dat heeft niets te maken met ongewenst gedrag negeren; dit gaat over het opnieuw aanleren van vaardigheden. En dat voelt eerst alsof je probeert te schrijven met je niet-dominante hand: onhandig, frustrerend en slordig. - Het vertrouwen van je hond herstellen
Jarenlang was het devies: “Doe precies wat ik zeg, of er volgt een correctie.” En nu zeg je ineens: “Joh, denk lekker zelf mee!” Je hond kijkt je waarschijnlijk aan alsof je van Mars komt.
Zijn zelfvertrouwen moet groeien. Jij moet laten zien dat hij nu écht veilig kan experimenteren zonder vervelende consequenties. Dat vergt tijd en geduld, maar als hij eenmaal doorheeft dat zelf nadenken hem wat oplevert? Dan zíe je zijn oogopslag veranderen. Lacht-ie nou naar je?! - De tijd die het kost om gedrag opnieuw aan te leren
Je hond heeft jarenlang geleerd dat “verkeerd gedrag” leidt tot een correctie. Dat maakt een hond wat angstig om te experimenteren met gedrag. Je hond gaat leren dat goed gedrag beloond wordt. Als voorjager sta je plotseling te juichen wanneer je hond voor het eerst wél terugkomt met de dummy!
Waarom aversieve en positieve training niet samen gaan
Sommige voorjagers denken: “Ik probeer een beetje van beide. Als de clicker niet werkt, kan ik altijd nog corrigeren.” Of; “ik heb het met de clicker aangeleerd; die hond weet allang wat ik van hem wil. Wie niet luistert, moet maar even voelen.” Zo werkt de overstap naar positieve jachttraining helaas niet.
Je hond moet even leren nádenken over de informatie die je geeft.
Je kunt niet ‘aan de voorkant lekker clickeren en aan de achterkant een stok klaar hebben om je hond mee te slaan.’
Het werkt niet. Dit is waarom die stok niet werkt nadat je een clicker hebt gebruikt:
- Onvoorspelbaarheid voor de hond
Jouw hond snapt niet “soms belonen, soms corrigeren”. Dat is alsof je een baas hebt die jou de ene dag een bonus geeft voor je harde werk en de volgende dag een boete uitdeelt voor precies hetzelfde werk! Dat leidt niet tot motivatie, maar tot stress, angst en onzekerheid. - Initiatief wordt geremd
Positieve jachttraining draait om de eigen inbreng van de hond. Als er nog steeds een kans bestaat op correctie, zal jouw jachtvriend minder snel proberen zelf met een oplossing te komen. Niemand gaat graag een raadsel oplossen als het foute antwoord hem een klap op zijn kop oplevert. - De relatie tussen hond en voorjager wordt onduidelijk
Je bouwt met clickertraining een samenwerking op. Maar als de correcties blijven, blijft er altijd een “wat als?” in het hoofd van je hond. Wat als ik het fout doe? Wat als er toch een ruk aan die riem komt? – Dát beschadigt jullie samenwerking en de onderlinge relatie.
Hoe maak je de overstap naar positieve jachttraining?
Een Stappenplan
Stap 1: Werk eerst aan je eigen mindset
De eerste stap is niet eens het trainen van je hond, maar jezelf. Je zult echt ‘moeten’ leren geloven in deze manier van werken. Lees boeken, kijk video’s, volg een workshop. Je gaat momenten hebben waarop je denkt: “Dit gaat nooit werken. Geitenwollensokkensjit”
Bij verandering hoort weerstand en dat is ok. Je zult de mist ingaan en dat is ook ok. Jij kunt dit. Echt!
Stap 2: Leer opnieuw kijken naar gedrag
Waar je eerder speurde naar fouten, ga je nu op zoek naar kansen. Begin je training met hond-lezen: Welke signalen geeft je hond? Hoe ziet ontspannen gedrag eruit bij jouw hond? Wanneer is hij juist gespannen? Let op subtiele lichaamstaal: een verstarde houding, een lage staart, weglopen of juist bevriezen kunnen tekenen zijn dat je hond zich ongemakkelijk voelt. Ongemak als startpunt voor nieuwe ervaringen… niet een heel fijn startpunt voor leren.
Daarnaast leer je kijken naar gedrag dat je wél wilt zien en waarop je kunt voortbouwen. Een hond die even oogcontact maakt, even aarzelt voor hij iets doet of zelf een rustiger alternatief kiest, verdient een beloning. Deze kleine gedragingen vormen de bouwstenen voor gewenst gedrag. Je leert observeren zonder te oordelen en in kansen te denken in plaats van in fouten.
Stap 3: Creëer een veilige leeromgeving voor je hond
Een hond die jarenlang is gecorrigeerd, heeft tijd nodig om te snappen dat de spelregels zijn veranderd. Geen druk, geen boze blikken, geen ruk aan de lijn. Hoe zorg je ervoor dat je hond zich voortaan écht veilig voelt?
Een veilige leeromgeving betekent dat je begint in een prikkelarme ruimte, zoals je woonkamer of een rustige tuin, waar jij en je hond zonder afleiding kunnen werken. Hier kan je hond experimenteren zonder dat er meteen iets op het spel staat. Zorg ervoor dat je lichaamstaal ontspannen is, dat je stem vriendelijk is en dat je consequent goed gedrag beloont. Vermijd situaties waarin je hond kan falen en geef hem de kans om succeservaringen op te doen.
Door stressfactoren te minimaliseren, help je je hond te ontspannen en open te staan voor leren. Vertrouwen opbouwen is de basis van alles.
Stap 4: Start met kleine succeservaringen
Begin met iets makkelijks, zoals een handtouch of oogcontact. Snel succes geeft je hond vertrouwen en initiatief: “Ah! Dit snap ik! Dit levert me iets op!”
Vanuit dat punt bouw je verder in kleine succesvolle stapjes.
Kies oefeningen waarbij je hond bijna niet kan falen en geef veel beloningen. Het kan helpen om vaste patronen te gebruiken: korte sessies met een duidelijke structuur en een vrolijke afsluiting. Hierdoor leert je hond dat trainen leuk is en voorspelbaar. Voorspelbaarheid vinden honden heul erg fijn!
Als je hond eenmaal merkt dat hij zelf invloed heeft op zijn succes, zal hij actiever gaan meedenken en meer initiatief tonen. Dit is de basis van een positieve werkhouding en een hond die graag samenwerkt.
Stap 5: Wees consequent en geduldig
Dit is de grote test voor je. Oude gewoontes loslaten en nieuwe inslijpen kost tijd. Er zullen frustrerende momenten zijn. Je gaat je geduld verliezen. Je gaat gefrustreerd raken. Maar als je volhoudt, zal je hond steeds sneller begrijpen wat je bedoelt. En jij zal beter begrijpen hoe het spelletje werkt. Relax, reflecteer en roll with it. Allitereren kun je leren 😉
Stap 6: Leer alternatieven voor correcties
Waar je voorheen de lijn even wat strakker trok, of wat hoger achter de oren plaatste, een dreigende lichaamshouding aannam, ga je nu managen, ombuigen en vooral: slimmer trainen.
Je gaat gedrag áánleren en voorkómen in plaats van afleren en afstraffen. Begrijp me goed; ook welzijnsgerichte of positieve trainers corrigeren hun hond! We gebruiken er alleen geen pijnprikkel of angstprikkel voor.. Je gaat nieuwe trainingstechnieken leren. Dat is even wennen, maar deze technieken gaan effectiever en activerender zijn.
Wat levert dat nou op – DE OVERSTAP naar positieve training?
Veul! Heul Veul! De overstap positieve jachttraining kan uitdagend zijn, langer duren misschien, maar de beloning zal het waard zijn. Je hond gaat niet alleen preciezer werken, maar ook met veel meer plezier. Jullie samenwerking wordt beter, het vertrouwen groeit en jij traint uiteindelijk effectiever.
In een volgend artikel ga ik hier veel uitgebreider op in. Voor nu; klaar met lezen, ga lekker trainen:
Pak je clicker, vul je zakken met voertjes en een speelgoedje en gooi er een goed humeur tegenaan. Werken voor de click! Jullie kunnen dit!
Dit artikel is geschreven door Saskia Kolthof- De Honderwijzer. Het is niet toegestaan om (gedeeltes van-) mijn artikelen over te nemen. Het delen van dit artikel middels een link naar mijn website vind ik heel fijn. Zo hoop ik het welzijn van jachthonden te kunnen verhogen. Jouw hulp is daarbij zeer welkom.
