Spoiler: het ligt niet aan de worst.
Wat is de beste manier om je hond te belonen?
Tijdens de jachttraining krijg ik die vraag bijna wekelijks.
En hoewel ik soms wil zeggen: “Uit het voertasje van je buurvrouw,” is het echte antwoord veel interessanter.
Want het geheim van goed belonen zit ‘m niet alleen in de smaak, maar ook zeker in de strategie.
En wie dat begrijpt, haalt méér uit clickertraining, jachttraining en dagelijkse samenwerking met zijn hond.
Waarom sterker voer niet de oplossing is
Misschien denk je wel dat jouw hond beter gaat luisteren als je maar iets “lekkerders” aanbiedt.
Worst, kaas, frikandel – het kan niet op.
Zo werkt het niet helemaal:
Gedrag wordt niet alleen sterker van wat je geeft, maar óók, en misschien wel voorál, van hoe en wanneer je het geeft.
Zodra je hond alleen nog werkt voor gemarineerde kip, is je beloningssysteem uit balans.
De kracht van timing in clickertraining
Clickertraining draait om helderheid.
En helderheid komt van timing. Niet van de waarde van je voer.
Te laat clicken of net iets te vroeg belonen?
Dan weet je hond niet wat het hem die beloning opleverde.
En dan krijg je geen samenwerking, maar frustratie of gokwerk.
Je hond is niet onwillig; Hij doet gewoon zijn best met te weinig informatie.
Belonen in positie: de plek maakt het verschil
Als je een statische houding wilt aanleren (zoals een voor – zit – blijf of steadiness), dan is dit de gouden formule:
✅ Click voor het juiste gedrag
✅ Beloon exact op de plek waar je het gedrag wilt zien
Gooi je het voer naar je hond of van hem áf? Dan ondermijn je onbewust het ‘blijven’.
Maar ben je de ‘zit’ aan het aanleren, dan werkt het eigenlijk best goed om het koekje steeds van je af te gooien. Zo creëer je ‘flow’ in het ‘gaan zitten’. Zie je het verschil? Probeer maar eens!
Belonen op afstand: hoe doe je dat goed?
Werk je met je hond op afstand — bijvoorbeeld tijdens jachttraining of bij apporteren op grotere afstand? Dan werkt het klassieke click → voertje uit je hand niet meer.
Denk dan in een beloningssysteem:
- Click = belofte. Het gedrag wordt bekrachtigd, ook al komt het voertje later.
- Jij loopt naar je hond toe met de beloning, óf
- Je gebruikt een balletje of laat het apport zélf fungeren als beloning.
Belonen hoeft niet direct te zijn, maar de timing van de click moet wel helder blijven.
Belonen in een keten van gedrag: wat als je hond de vaart er al in heeft?
Bijvoorbeeld:
Je hond markeert → loopt → pakt op → keert terug → zit voor → geeft af.
Als je de hele keten wilt bekrachtigen, click je pas aan het eind (bijvoorbeeld na het afgeven).
Maar wil je één onderdeel eruit lichten (zoals netjes oppakken), dan moet je:
- De keten onderbreken, of
- Een tussensignaal gebruiken (“juist!”) dat je later inlost, of
- Het gewenste onderdeel apart trainen buiten de keten
Wees een strategische beloner: maak bewuste keuzes. Het voorkomt verwarring en slordigheid bij je hond.
Wat als je geen voertjes wilt gebruiken?
Voer is handig, maar zeker niet de enige manier om gedrag te bekrachtigen.
In jachttraining gebruiken we ook vaak sociale en spelbeloningen.
Een sociale beloning — zoals een vriendelijk “knapperd!”, een lach of een korte aanraking — is laagdrempelig en altijd beschikbaar.
Maarrr: dit werkt alleen als je hond dat écht als prettig ervaart. Niet elke hond voelt zich beloond door jouw enthousiasme.
Spelbeloningen (zoals een happy dummy, een balletje of een trekspel) zijn fantastisch voor honden met veel drive.
Ze geven energie, versterken samenwerking en kunnen perfect passen in een keten.
Nadeel: ze zijn opwindend, en kunnen gedrag juist instabiel maken als je ze verkeerd inzet.
Vraag jezelf dus af: “Wat vindt míjn hond echt de moeite waard?”
Strategisch belonen = bewust kiezen
Belonen als een strateeg betekent dat je weet:
- Welk gedrag je wilt versterken
- Hoe je beloning dat gedrag beïnvloedt
- Wanneer en hoe je de beloning inzet
Je hond werkt dus niet alleen voor de inhoud van je voertasje.
Hij werkt voor duidelijkheid. “Leer mij dit te begrijpen”, zegt je hond als het ware.
Zelf aan de slag?
In september lanceer ik mijn online training Click en Klaar:
Een praktische module voor voorjagers die willen leren hoe en wanneer je clicker, timing en beloning strategisch inzet.
Niet alleen voor pups, maar juist voor werkhonden met drive.
Wil je als eerste weten wanneer hij live staat? Schrijf je in voor de nieuwsbrief. Daar vind je ook de tipsheet: 3 beloningsstrategieën voor jachthonden.
Dit artikel is geschreven door Saskia Kolthof- De Honderwijzer. Het is niet toegestaan, noch eerlijk, om (gedeeltes van-) mijn artikelen over te nemen. Het delen van dit artikel middels een link naar mijn website vind ik heel fijn. Zo hoop ik het welzijn van jachthonden te kunnen verhogen. Jouw hulp is daarbij zeer welkom.
