Een jaar geleden stond ik op de wachtlijst bij de fokker van Fjoer. Ik kocht alvast een vachtdummy-tje, een kennel voor de woonkamer, speelgoedjes. Nestelen voor het nest er überhaupt lag..
Er was ook wel een lijstje met MOETjes hoor; Verzekering afsluiten (of niet?!), goede jachttrainer zoeken, vaccineren, wat als hij oorontsteking krijgt, of als zijn tanden niet goed doorkomen?
En zo kwam ik uit bij de dierenarts. Ik krijg zelf al wat stress van dierenartsen: mijn eerste hond is ooit bij zijn poten gegrepen om hem tot liggen te dwingen op de behandeltafel. Ik huilen, hij huilen en voor altijd bang van witte jassen. De hond dan. Ik vooral een stuk assertiever.
Met deze pup wil ik graag angstvrij naar de dierenarts, en dus ben ik bezig met het aanleren van “angstvrij uit kunnen voeren van zorghandelingen”.
Voorbeelden van zorghandelingen zijn bijvoorbeeld: oren druppelen, tandenpoetsen, maar ook afdrogen en nagels knippen ga ik straks Fjoer mee lastig vallen.
Het aanleren van zorghandelingen zonder daarbij dwang te gebruiken, begint bij het loslaten van controle. (Mijn) Jouw controle. In dit artikel wil ik je leren hoe je jouw hond controle kunt geven over wat er met hem gebeurt.
Je gaat je hond laten beslissen wanneer hij klaar is om zijn tanden te laten zien. Dat doe je met een startbutton. Startbuttons zijn essentieel in dit verhaal omdat ze het dier controle geven over de situatie.
Startbutton?
Stel je voor dat je hond een knopje heeft waarmee hij de ‘start’ van een vervelende procedure kan aangeven. Net zoals het knopje waarmee je wegzapt bij een akelig filmpje, maar dan eentje voor het welzijn van je hond. Een startbutton is een gedraging waarmee je hond aangeeft dat hij klaar is voor een poetsbeurt. Zo’n magisch knopje zou er zó uit kunnen zien:
Kin op krukje
Dit is de favoriet van mijn angstige jager. Hij legt zijn kin op een krukje ten teken dat hij klaar is voor zijn oordruppels. Als hij het niet meer fijn vindt, haalt hij zijn kop van de kruk en stop ik met wat ik aan het doen ben; Ik weet dan: Hij is er nog niet klaar voor. Als hij er wel weer klaar voor is, legt hij zijn kin weer terug: “toe maar”.
Het aanleren van deze startbutton vraagt geduld en tijd. Als je morgen een afspraak hebt voor een pijnlijk oog, zou ik even om een roesje vragen. Voor je hond.
Startbutton aanleren
Om een startbutton aan te leren, heb je nodig:
– Een clicker
– Een krukje waar je hond al staand zijn kin op kan leggen. Dat vind ik fijner dan vanuit liggende positie, want ik kan staand beter op zijn lichaamstaal letten. Ik kijk bijvoorbeeld naar de achterpoten, staart en algemene spierspanning.
– 8 tot 10 lekkere voertjes per sessie
Zó leer je de startbutton aan:
- Kennismaken met de kruk
.
Zet de kruk op de grond en laat je hond deze verkennen. Beloon elke nieuwsgierige verkenning met een click en koek. Herhaal dit drie keer. Door je hond over de kruk te belonen, zal je hond eerder klaar zijn voor stap 2. - Parkeer je kin hier maar even
.
Houd het koekje boven de kruk en leid je hond naar de ‘juiste’ positie. Zodra de kin de kruk raakt: click en koek. - Kort parkeren – “laat je kin hier maar even liggen”
Hou je open hand boven de kruk en lok hem net zoals in stap 2. Alleen, je hebt nu geen koekje in je hand. Zodra je hond zijn kop boven de kruk houdt, click en koek. Beloon een aantal keer achter elkaar óp de kruk. Zijn kin raakt de kruk al een beetje, of misschien legt hij hem al neer? Neem je tijd voor deze stap. Oefen deze stap tot hij zijn kin op het krukje legt. - Lang parkeren
Wanneer de kin steeds maar weer op de kruk gelegd wordt, kun je gaan verlengen. Je gaat steeds een beetje later clicken en je voert nu rechtstreeks uit je hand. Als jouw hond zijn kin 30 seconden op de kruk kan houden, kun je verder met stap 5. - Geef een signaalwoord waarmee je straks de handeling aankondigt
Als mijn hond met zijn kin op het krukje ligt zeg ik: “mag ik even?”, maar het kan ook gewoon “ok” zijn. Dwing je hond in deze situatie nooit om op dat krukje te leunen. Jouw woord is niet meer dan een aankondiging waarop jouw hond gelegenheid krijgt zich voor te bereiden. Te ontspannen. - Met je kruk op stap
Neem de kruk eens mee naar andere plekken. Vergeet de dierenartspraktijk niet.
Signaalwoord voor de startbutton
Gebruik het startsignaal om aan te geven dat je wilt beginnen met bijvoorbeeld het druppelen van zijn oor. Geef het signaalwoord en houd het flesje voorzichtig bij zijn hoofd of boven het oor van je hond zonder daadwerkelijk druppels toe te dienen. De positie van die hand met het flesje is afhankelijk van de mate van stress bij je hond. Sluit af met “klaar” en beloon.
Betrouwbaar zijn
Ik begin en eindig steeds met hetzelfde zinnetje. Dat vind een hond heerlijk! Het wordt heel vertrouwd: hij mag aangeven of hij er klaar voor is, jij vraagt altijd hetzelfde en je eindigt ook steeds op dezelfde wijze. Die routine vinden honden heel fijn en dat draagt ook bij aan de angstvrijere sfeer die jullie samen hebben geoefend.
Tips:
Luister naar je hond! Als die kin niet meer op dat krukje wil leunen, stop je gelijk. Ik beloon mijn hond dan overigens ook. Als compliment voor de keuze.
Angstvrij samenwerken lukt alleen als jullie elkaar blind vertrouwen.
Blijf kalm en geduldig, jouw houding kan de reactie van je hond beïnvloeden.
Als je hond de oordruppels accepteert, zegt dat niets over zijn tolerantie voor het tandenpoetsen… dat heb je apart te oefenen.
Of het nu gaat om oordruppels, tandenpoetsen of een simpele borstelbeurt, het aanleren van startbuttons is niet alleen een handige truc.
Het is een essentiële stap op weg naar een oersterke relatie tussen mens en hond. Want met een startbutton in de hand, of beter gezegd, onder de kin van je hond, kunnen jullie samen de stomme dingen van het leven aan, één click en koek per stap.
Dit artikel is geschreven door Saskia Kolthof- De Honderwijzer. Het is eerder verschenen in het tijdschrift van de Nederlandse Labrador Vereniging. Het is niet toegestaan om (gedeeltes van-) mijn artikelen over te nemen. Het delen van dit artikel middels een link vind ik heel fijn. Zo hoop ik het welzijn van jachthonden te kunnen verhogen. Jouw hulp is daarbij zeer welkom!
