In mijn privétrajecten draait het vaak om het bijsturen van probleemgevend gedrag. Daar kan ik je goed mee helpen, maar één van de eerste vragen die ik stel: “wat is het oorspronkelijke doel van jouw hond?”
Want hoewel een goede opvoeding en gehoorzaamheid belangrijk zijn, zijn er nog andere factoren die een rol spelen bij het trainen van een goed werkende jachthond. De invloed van erfelijkheid bij het opvoeden van jachthonden is er daar één van. Je kunt je hond van alles willen leren, maar als je geen rekening houdt met erfelijkheid, het doel van de hond en de omgeving waarin hij woont en leert, mis je een paar essentiële factoren die belangrijk zijn bij het trainen van jachthonden.
Opvoeding of toch DNA?
Sinds 9 jaar voed ik samen met mijn partner twee zelfgemaakte mensen op. Een tweeling. Jongens.
Waar ik chaotisch, spontaan, direct en wisselend van humeur ben, is mijn partner een man van overzicht, voorzichtige communicatie en zo stabiel als een meerpaal. Ik leg regelmatig bij hem aan om van het uitzicht te genieten en hij gooit af en toe de trossen los en zeilt de storm tegemoet. Soms zijn we elkaars bron van ergernis; vaker een gebalanceerd team in doorlopende training.
Ik lag gister aan het water te kijken hoe ons nageslacht zich op een supboard over een drukke zwemplas bewoog.
Voed het DNA op
De een zit op zijn billen en peddelt op afstand langs kleine kinderen en maakt pas snelheid achter de “beginnerslijn”. Af en toe heeft hij een praatje met iemand die wat rond aan het dobberen is. Hij zoekt meerkoeten en waarschuwt een man, beer van een vent, dat hij uit de rietkraag moet blijven. “De jonkies kunnen nog niet zo lang onder water blijven.”
Mijn andere zoon, staand op het bord- peddel op zijn schouder- lost ondertussen een conflict tussen twee broers op; grote broer gooit met modder naar zijn kleine broertje en daar heeft mijn zoon een duidelijke mening over; “dat is pesten; – doe niet zo stom. Hij is kleiner dan jij. Durf je dat ook bij je moeder?”
De één noemt het een goed gelukte mix van onze genen, want mijn partner en ik zijn allebei zeer stellig in het spreken voor hen die dat zelf niet kunnen. Je kunt het ook bemoeizuchtig vinden en denken dat wij onze kinderen geen sociale regels hebben geleerd. Wanneer is iets een kwestie van opvoeding? Van erfelijkheid? Door de omgeving aangestuurd? Ben je als opvoeder altijd “schuldig” wanneer het gedrag als negatief wordt bestempeld? Is een kind ook gewoon zichzelf en méér dan de som der delen?
Wat mij betreft is opvoeding, en bij jachthonden weet ik dat vrij zeker, slechts een onderdeel van heul veul meer:
Erfelijkheid: het fundament van een goede jachthond
Erfelijkheid speelt een cruciale rol bij het trainen van jachthonden. Jachthondenrassen zijn gefokt met specifieke eigenschappen en instincten die hen geschikt maken voor het werk in het veld. Of het nu gaat om het opsporen van wild, apporteren of gehoorzaamheid, de genetische aanleg van de hond bepaalt hoe goed hij zou kúnnen presteren. Wanneer je grote ambities hebt met jouw jachthond, de NIMROD of de DIANA-prijs bijvoorbeeld, is het heel verstandig om een jachthond te kiezen met de juiste genetische achtergrond. Dat kiezen begint bij een goede fokker van het ras dat bij jou past. En dat kiezen begint een jaar (of twee) vóór je een pup in huis haalt.
Bij de training van jouw jachthond houd je rekening met de erfelijke eigenschappen zoals intelligentie, reukvermogen, uithoudingsvermogen en instinctief gedrag. Een hond die van nature een grote jachtpassie heeft en gemotiveerd is om te werken, past beter bij een voorjager met veel tijd en grote ambities dan een jong gezin waar de (misschien net zo ambitieus) ouders beiden een full-time baan hebben, of bij mensen die “gewoon-een-fijne-labrador-als-huishond” zoeken.
Het doel van de hond; specialisatie en training
Jachthonden worden ingezet voor verschillende taken, zoals daar zijn; het opsporen van wild (op zicht? op geur?), apporteren of het opstoten van wild. Elke taak vraagt specifieke vaardigheden en trainingstechnieken. Je wilt het oorspronkelijke doel van de hond in gedachten te houden bij jullie zoektocht naar een goede, natuurlijk welzijnsgerichte, trainer en het op te stellen trainingsprogramma. Een retriever wil je, als hoofdtaak, leren dat hij haalt en terugbrengt zonder kabaal of getreuzel. Een spaniël wil je leren om, op afstand van jou, bosjes uit te kammen, het wild op te stoten, en vervolgens het geschoten wild te apporteren. Weet je wat de oorspronkelijke taak is van de jonge hond op de foto hieronder? Ze weet het zelf nog niet, maar haar lichaam en brein doen al wat ze in haar DNA heeft meegekregen. Wij hoeven het er ‘alleen maar’ uit te halen.
Omgevingsfactoren: de context van training
Omgevingsfactoren spelen ook een belangrijke rol bij het trainen van jachthonden. Wáár woon je? Met wié woon je? Ook al ligt je jachthond te slapen; hij is aan het werk. Een hond leert namelijk altijd. Slapen terwijl je kinderen elkaar de tent uitvechten, terwijl jij de kamer stofzuigt en je een verjaardag viert rond de Kamado.
Daarnaast wil je dat de trainingssessies plaatsvinden in een omgeving die vergelijkbaar is met de werkelijke jachtomstandigheden. Je traint op verschillende terreinen, onder alle weersomstandigheden, met alle geluiden. Zo bouw je aan vertrouwen en aanpassingsvermogen. Van jullie beiden.
Socialisatie met andere honden en mensen is essentieel om ervoor te zorgen dat jouw hond zich comfortabel voelt in verschillende situaties. In een eerder artikel schreef ik hier al over. Door je hond geleidelijk aan nieuwe omgevingen en prikkels te laten wennen, zal jullie training effectiever zijn en zullen jullie beter presteren tijdens jachtwedstrijden of in de jachtpraktijk.
Opvoeding en gehoorzaamheid; haal het beste uit je hond
Hoewel erfelijkheid, het doel van de hond en omgevingsfactoren van belang zijn bij het trainen van jouw jachthond, is opvoeding natuurlijk nog steeds een belangrijke pijler. De basisgehoorzaamheid, zoals rust op post, schotvastheid en recall, is essentieel voor de veiligheid en het samenwerken met jouw hond tijdens de jacht. De manier waaróp je met je hond werkt aan de basisvaardigheden, is nóg belangrijker!
Een goed opgeleide jachthond zal beter in staat zijn om jouw instructies op te volgen, samen te blijven werken met jou en veilig te blijven in verschillende jachtsituaties. Gehoorzaamheid is de basis waarop de specifieke jachtvaardigheden van jouw eigen specifieke jachthond kunnen worden ontwikkeld. Train de hond die je voor je hebt.
Resumé: (als je geen zin had om het hele artikel te lezen; hier de conclusie:)
Het trainen van jouw jachthond is niet louter een kwestie van opvoeding. Het is een doorlopend proces waarbij erfelijkheid, het doel van de door jou gekozen jachthond én omgevingsfactoren meespelen in het werken aan een goede band met jouw (werkende) jachthond.
Het best werk je samen met iemand die jou helpt bij het doorgronden van het waarom van gedrag. Bij het bouwen aan de vaardigheden die jullie nodig hebben in het veld of op de wedstrijd, of gewoon in je eigen huis. Dat DNA ís er nu eenmaal. Het is aan jou én je welzijnsgerichte trainer om het eruit te halen en er mee om te leren gaan. Als werkhond en/of als huishond.
Dit artikel is geschreven door Saskia Kolthof- De Honderwijzer. Het is niet toegestaan om (gedeeltes van-) mijn artikelen over te nemen. Het delen van dit artikel middels een link vind ik heel fijn. Zo hoop ik het welzijn van jachthonden te kunnen verhogen. Jouw hulp is daarbij zeer welkom!
